Χάρης Γαντζούδης «Τραύματα: Αυτή ήταν η λέξη που ξεκλείδωσε την έμπνευση και άρχισα να γράφω τις ιστορίες» | συνέντευξη

Δημοσιεύεται στο λογοτεχνικό περιοδικό Fractal η συνέντευξη που παραχώρησα στην   Ειρήνη- Πασκουαλίτα Κότσιφα  με αφορμή τη συλλογή διηγημάτων "Τραύματα". 

Χάρης Γαντζούδης «Τραύματα: Αυτή ήταν η λέξη που ξεκλείδωσε την έμπνευση και άρχισα να γράφω τις ιστορίες»

Συνέντευξη στην Ειρήνη- Πασκουαλίτα Κότσιφα //

 

 

‘Στο τελευταίο διήγημα της συλλογής με τίτλο «ΠΥΡΟΤΕΧΝΗΜΑΤΑ» λέει σε κάποιο σημείο η Δέσποινα «Τα σπίτια είναι όμορφα και ζεστά όταν τα μοιράζεσαι με ανθρώπους που αγαπάς». Ίσως εκεί να κρύβεται το μυστικό: όπως μοιραζόμαστε τη χαρά και την ευτυχία, να μοιραζόμαστε και τον πόνο, το φόβο, τα τραύματα, να τους δίνουμε χώρο να αναπνεύσουν, κι ύστερα, αφού ξεθυμάνουν, γιατί τα τραύματα θα είναι πάντα εκεί, πάντα θα μας φοβίζουν, να τα τοποθετούμε στη σωστή διάσταση και να συνεχίζουμε τη ζωή μας παρέα με αυτά αλλά όχι να καθοριζόμαστε από αυτά.’

 Χάρης Γαντζούδης

 

 

 

 

Η καινούργια συλλογή με διηγήματα «Τραύματα» του ταλαντούχου  Χάρη Γαντζούδη κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Λέμβος. Το βιβλίο αναφέρεται στα τραύματα της ψυχής «που έρχονται στην επιφάνεια από το χθες για να προκαλέσουν μια αναμέτρηση στο σήμερα» μέσα από δέκα καθημερινές ανθρώπινες ιστορίες.

Τον ευχαριστώ θερμά για τη συνέντευξη που μου παραχώρησε, όπως την κα. Ελένη Γκίκα και το περιοδικό Fractal για τη φιλοξενία του.

 

-Πείτε μας λίγα λόγια για σας και για το ξεκίνημά σας στη συγγραφή βιβλίων.

Θα σας απαντήσω το κλασικό: Γράφω από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου. Έτσι είναι όμως. Όσο και να προσπαθώ να βρω μιαν άλλη, πιο πρωτότυπη απάντηση, πάντα καταλήγω σε αυτήν. Ξεκίνησα να γράφω λοιπόν από μικρός. Έφτιαχνα ιστορίες με το μυαλό μου κι ύστερα τις έβαζα στο χαρτί. Έγραφα όμως για εμένα. Ποτέ δεν είχε περάσει από το μυαλό μου να δημοσιεύσω κάτι από αυτά. Μέχρι το 2012, μετά από ένα σεμινάριο δημιουργικής γραφής με τον συγγραφέα Αλέξανδρο Ντερπούλη, αποφάσισα να το τολμήσω. Κάπως έτσι έγινε η αρχή.

 

 

 

 

-«Τραύματα» η καινούργια σας συλλογή με  διηγήματα, σε τι αναφέρεται; Ποια ήταν η αφορμή για να γράψετε το βιβλίο;

Το βιβλίο «Τραύματα» είναι μια συλλογή δέκα ιστοριών οι οποίες γράφτηκαν τις ημέρες της καραντίνας. Αφορμή στάθηκε μια συζήτηση με μια αγαπημένη φίλη, με την οποία συζητούσαμε για όλα αυτά που κουβαλάμε μέσα μας, που είναι βαθιά χαραγμένα στην ψυχή και στην καρδιά μας. Και που πολλές φορές μας καθορίζουν. Έτσι, άρχισα να παιδεύομαι με αυτή τη σκέψη. Να τη σπάω σε κομμάτια. Πληγές, κρυμμένοι πόνοι, καταστάσεις και εμπειρίες που καθορίζουν τις επιλογές μας, τραύματα. Αυτή ήταν η λέξη που ξεκλείδωσε την έμπνευση και άρχισα να γράφω τις ιστορίες. Τα τραύματα λοιπόν έγιναν η «ομπρέλα» κάτω από την οποία οι ήρωες των ιστοριών, άνδρες και γυναίκες, παλεύουν να βγουν από το σκοτάδι στο φως, να λυτρωθούν από τα τραύματά τους.

 

-Στο οπισθόφυλλο του βιβλίου μεταξύ άλλων γράφετε «Τραύματα της ψυχής και της καρδιάς. Τραύματα της ζωής που σημαδεύουν για πάντα…», πείτε μας δυο λόγια.

Στο κέντρο των δέκα ιστοριών για τις οποίες μιλάμε, βρίσκονται τα «Τραύματα». Όχι του σώματος αλλά της ψυχής, της καρδιάς, αυτά που δεν φαίνονται αλλά έχουν χαράξει βαθιά τους ήρωες. Τραύματα που λειτουργούν κρυφά, στο παρασκήνιο. Τραύματα που πληγώνουν, που προκαλούν φόβο και πανικό, που καθορίζουν την πορεία αυτών που τα κουβαλούν. Τραύματα που ένα τυχαίο περιστατικό, μιαν ασήμαντη αφορμή, τα φέρνει ξανά στη σκηνή, στα φώτα και ο αγώνας ξεκινά.

 

 

 

 

-Πιστεύετε ότι μπορεί κανείς να λυτρωθεί από τα τραύματά του;

Νομίζω πως λύτρωση σε αυτές τις περιπτώσεις σημαίνει αποδοχή, διαχείριση και συμπόρευση. Οπότε ναι, πιστεύω πως μπορεί κάποιος να λυτρωθεί από τα τραύματα του.

 

-Μέσα από τις δέκα ανθρώπινες ιστορίες αγγίζετε πολλαπλά κοινωνικά θέματα, ποια είναι τα μηνύματα που θέλετε να περάσετε;

Το βιβλίο αυτό ξεκίνησε από μια διαπίστωση: ότι όλοι είμαστε πληγωμένοι, όλοι κουβαλάμε τραύματα. Όπως και οι ήρωες των ιστοριών. Κι εγώ αυτό που κάνω είναι να τους φέρνω αντιμέτωπους με τα τραύματά τους, με ό,τι τους σημάδεψε. Τους εκθέτω στον κίνδυνο κι ύστερα τους αφήνω ελεύθερους να πράξουν όπως εκείνοι νομίζουν ή μπορούν. Και έτσι ο αναγνώστης μέσα από τις αντιδράσεις, από τον φόβο, τον πανικό, τα λάθη τους να καταλάβει πως όλα είναι θέμα σωστής διάστασης, όλα είναι διαχωρίσιμα. Ακόμα και τα πιο βαθιά τραύματα, ακόμα και οι μεγαλύτεροι φόβοι μας. Στο τελευταίο διήγημα της συλλογής με τίτλο «ΠΥΡΟΤΕΧΝΗΜΑΤΑ» λέει σε κάποιο σημείο η Δέσποινα «Τα σπίτια είναι όμορφα και ζεστά όταν τα μοιράζεσαι με ανθρώπους που αγαπάς». Ίσως εκεί να κρύβεται το μυστικό: όπως μοιραζόμαστε τη χαρά και την ευτυχία, να μοιραζόμαστε και τον πόνο, το φόβο, τα τραύματα, να τους δίνουμε χώρο να αναπνεύσουν, κι ύστερα, αφού ξεθυμάνουν, γιατί τα τραύματα θα είναι πάντα εκεί, πάντα θα μας φοβίζουν, να τα τοποθετούμε στη σωστή διάσταση και να συνεχίζουμε τη ζωή μας παρέα με αυτά αλλά όχι να καθοριζόμαστε από αυτά.

 

-«Ζωή στον αυτόματο», ένα από τα διηγήματά σας, πιστεύετε ότι τη σημερινή εποχή οι άνθρωποι βρίσκονται στον «αυτόματο» χάνοντας ίσως το πραγματικό νόημα της ζωής;

Δυστυχώς είναι τέτοιες οι συνθήκες της ζωής μας που πολλές φορές χανόμαστε μέσα σε αυτήν. Τρέχουμε να προλάβουμε υποχρεώσεις, τρέχουμε να προλάβουμε την ίδια τη ζωή με αποτέλεσμα να ξεχνάμε τα όνειρά μας, τι πραγματικά έχουμε ανάγκη και τι μας κάνει ευτυχισμένους. Η μόνη αντίσταση σε αυτό είναι να κρατάμε επαφή με το παιδί που υπάρχει μέσα μας, να το ακούμε, να του δίνουμε χώρο στη δύσκολη καθημερινότητα που βιώνουμε και να το αφήνουμε να μας καθοδηγεί. Εκείνο ξέρει ποιο και πού είναι το πραγματικό νόημα της ζωής.

 

-Έχετε ξεχωρίσει κάποιο από τα διηγήματά σας; Αν ναι για ποιο λόγο;

Όπως σας είπα και πριν, όλες οι ιστορίες γράφτηκαν τις ημέρες της καραντίνας. Δηλαδή «γεννήθηκαν» κάτω από δύσκολες συνθήκες. Παιδεύτηκα πολύ για να τις ολοκληρώσω με αποτέλεσμα να τις αγαπώ όλες το ίδιο.

 

-Η περίοδος του εγκλεισμού, που όλοι βιώσαμε, επηρέασε τον τρόπο συγγραφής σας;

Δεν τον επηρέασε αλλά τον δυσκόλεψε πολύ. Για να γράψω κάτι έχω ανάγκη την επαφή, τη συζήτηση, να κυκλοφορώ στην πόλη και να παρατηρώ ανθρώπους, μέρη, εικόνες που έχουν να μου πουν κάτι. Με λίγα λόγια έχω ανάγκη το ερέθισμα, αυτό που θα ξυπνήσει το μυαλό, τη σκέψη μου και θα με βάλει στη διαδικασία της συγγραφής. Την περίοδο του εγκλεισμού δεν το είχα οπότε έπρεπε να επιστρατεύσω ό,τι είχα και δεν είχα στο μυαλό και στην ψυχή μου για να μπορέσω να παραμείνω δημιουργικός σε μια περίοδο που δεν ευνοούσε καθόλου τη δημιουργικότητα.

 

-Η κρίση που βιώνει η ελληνική κοινωνία τα τελευταία χρόνια πώς θεωρείτε ότι έχει επιδράσει στο χώρο της λογοτεχνίας;

Θεωρώ πως το δημιουργικό κομμάτι δεν το έχει αγγίξει η κρίση. Η Τέχνη ανθίζει ακόμα και στις πιο δύσκολες συνθήκες γιατί ο κόσμος την έχει ανάγκη, τροφοδοτεί το όνειρο και την ελπίδα του. Το πρακτικό κομμάτι όμως το επηρέασε πολύ. Εκδότες, βιβλιοπωλεία, συγγραφείς βιώνουν μια δύσκολη κατάσταση και μάλιστα χωρίς κάποια ουσιαστική βοήθεια. Εύχομαι κάποια στιγμή οι αρμόδιοι να βοηθήσουν ουσιαστικά το χώρο του βιβλίου.

 

-Έχετε κάποιον αγαπημένο συγγραφέα που ίσως να έχει λειτουργήσει ως πρότυπο για σας;

Ως πρότυπο όχι αλλά αγαπώ πολύ τον Παπαδιαμάντη, τον Καζαντζάκη, τη Λιλή Ζωγράφου, τη Μαργαρίτα Καραπάνου, τον Αύγουστο Κορτώ, τη Μανίνα Ζουμπουλάκη, τη Λένα Διβάνη. Θεωρώ πως οι «Άθλιοι» του Ουγκώ είναι το πιο ολοκληρωμένο μυθιστόρημα που γράφτηκε ποτέ. «Η κυρία Ντάλογουέϊ» της Βιρτζίνια Γουλφ ένα δύσκολο ταξίδι προς τον «πυρήνα» του ανθρώπου με σκοπό τη λύτρωση. «Ο μικρός πρίγκιπας» του Αντουάν Ντε Σαιντ – Εξυπερύ φανερώνει όσα πραγματικά έχουμε ανάγκη. Και τόσα άλλα αγαπημένα βιβλία και συγγραφείς που δε χωρούν σε μιαν απάντηση.

 

-Γνωρίζω ότι έχετε γράψει και θεατρικά έργα, πείτε μας δυο λόγια και γι’ αυτό.

Είχα την χαρά και την τιμή το 2019 οι άνθρωποι του θεάτρου Από Κοινού, Ελένη Γερασιμίδου, Αντώνης Ξένος και Αγγελική Ξένου, να δεχτούν και να στηρίξουν το θεατρικό μου έργο «Ας κάνουμε απόψε ένα… παιδί» τη σκηνοθεσία του οποίου ανέλαβε ο Μάνος Τσότρας. Ήταν μια υπέροχη εμπειρία την οποία κρατώ καλά φυλαγμένη στην καρδιά μου όπως και τους ανθρώπους που δούλεψαν και πίστεψαν σε αυτό το εγχείρημα. Ελπίζω κάποια στιγμή να επιστρέψω με ένα καινούργιο θεατρικό έργο.

 

-Ποια είναι η άποψή σας για το ηλεκτρονικό βιβλίο;

Είναι η εξέλιξη στο χώρο του βιβλίου. Στο παρελθόν, αρκετά βιβλία μου έχουν κυκλοφορήσει σε ψηφιακή μορφή και μάλιστα με ελεύθερη διακίνηση. Κατανοώ την ύπαρξη των ηλεκτρονικών βιβλίων. Οι νέοι είναι πιο εξοικειωμένοι με την τεχνολογία οπότε τους είναι πιο εύκολο να διαβάσουν ένα βιβλίο στην οθόνη μιας συσκευής. Επίσης το κόστος είναι μικρότερο ενώ και ο παράγοντας «οικολογία» μπαίνει στη μέση. Στο εξωτερικό τα ηλεκτρονικά βιβλία κατέχουν σημαντική θέση. Στη χώρα μας γίνονται κάποιες αξιόλογες προσπάθειες αλλά έχουμε πολύ δρόμο μπροστά μας. Προσωπικά αγαπώ το παραδοσιακό βιβλίο, αυτό που θα βγω να αγοράσω από το βιβλιοπωλείο της γειτονίας, θα το κρατήσω στα χέρια μου, θα το μυρίσω και αφού το διαβάσω θα πάρει τη θέση του στη βιβλιοθήκη.

 

-Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια;

Τα «Τραύματα» μόλις κυκλοφόρησαν οπότε δεν υπάρχει χώρος για άλλα σχέδια. Εύχομαι να τα αγαπήσουν πολύ οι αναγνώστες.

 

-Ολοκληρώνοντας τη συνέντευξή μας θα θέλατε να προσθέσετε κάτι;

Να σας ευχαριστήσω θερμά για την όμορφη κουβέντα μας.

*Πρώτη δημοσίευση: 29.09.2021 στο λογοτεχνικό περιοδικό Fractal