«Ελεονόρα», του Χάρη Γαντζούδη, εκδ. Λέμβος | κριτική Πάνου Τουρλή

 

Ο Παντελής είναι συνταξιούχος δάσκαλος με μια ήρεμη και μοναχική ζωή. Όλα θ’ αλλάξουν όμως όταν μάθει από τις ειδήσεις για τον θάνατο ενός πολύ σημαντικού καρδιολόγου. Τι γνωρίζει που να αφορά τον διάσημο επιστήμονα και τι θα τον ωθήσει να μιλήσει μετά από τόσο καιρό; Τι συνέβη πριν τριάντα χρόνια στο Ακροχώρι και πόσο σημαντικό θα είναι αυτό για κάποιους ανθρώπους;

Βιβλίο Ελεονόρα

Συγγραφέας Χάρης Γαντζούδης

Κατηγορία Κοινωνικό μυθιστόρημα

Εκδότης Λέμβος

Συντάκτης: Πάνος Τουρλής

Πρόκειται για ένα καλογραμμένο, λιτό και ταυτόχρονα περιεκτικό μυθιστόρημα γεμάτο παραστατική αφήγηση και ωραία ψυχογραφήματα. Μου άρεσε πολύ η ιδέα του συγγραφέα να ξεδιπλώσει μια ιστορία μ’ έναν πρωταγωνιστή αλλά η υπόθεση να αφορά κάποιον άλλον. Ο Παντελής, μέσα από αναμνήσεις και κάποιες σημειώσεις που είχε κρατήσει, γνωρίζει κάτι που θ’ αλλάξει για πάντα τις ενδοοικογενειακές σχέσεις του καρδιολόγου, ακόμη κι αν πέσει θύμα δωροδοκίας. Επομένως ξεδιπλώνεται μια υπόθεση που αφορά τρίτο πρόσωπο μέσα από εικόνες, εμπειρίες και σκέψεις ενός φαινομενικά άσχετου με την οικογένεια αφηγητή. Αυτός όμως είναι και ο κινητήριος μοχλός για τις εξελίξεις, μιας και η δική του κατάσταση είναι που τον ωθεί να μεταβεί σε κάποιες πράξεις είτε από τύψεις είτε από ενδιαφέρον. Πρώτη φορά διαβάζω για μια ιστορία που δεν αφορά αυτόν που την καταγράφει και τη βλέπουμε πλαγίως αλλά πολύ παραστατικά. Ο Παντελής παραθέτει όλα τα γεγονότα, το ενδιαφέρον του, τα μυστικά που έμαθε, το σχέδιο που κατέστρωσε κι έτσι ξεκινάει η ενδιαφέρουσα πλοκή. Αυτή η «ουδέτερη» ματιά είναι γεμάτη ένταση, ακριβοδίκαιη παράθεση των γεγονότων και πιστότητα στον εσωτερισμό και τις αντιλήψεις του κάθε χαρακτήρα. Το αφηγηματικό παιχνίδι που επέλεξε ο συγγραφέας έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και αλλάζει εντελώς τη στερεοτυπική δομή ενός μυθιστορήματος.

Στρωτή αφήγηση, με ωραίες περιγραφές τόπων, ανθρώπων και αντιλήψεων, που ξεκινάει από το σήμερα για να γυρίσει στο χθες 

ώστε να λύσει τις απορίες και ολοκληρώνεται πάλι με το σήμερα, αν και στο μεταξύ μικρά πρωθύστερα συμπληρώνουν την εικόνα που απαιτείται, κυρίως του Παντελή. Η Κυψέλη της Αθήνας και το Ακροχώρι είναι δύο εντελώς διαφορετικοί τόποι  κι ο συγγραφέας καταφέρνει να τους ζωντανέψει εξίσου με σωστές επιλογές χαρακτήρων και ρεαλιστικές περιγραφές τοπίων και τόπων. Στην ατμόσφαιρα πλανάται ένα μυστήριο που δείχνει να ξέρει τη λύση του ο Παντελής κι αυτό αρχίζει να εξιχνιάζεται σταδιακά και αργά. Στο δεύτερο μέρος δίνεται στον συγγραφέα η ευκαιρία να στήσει μελετημένα τη νοοτροπία, τις αντιλήψεις και την κουλτούρα ενός ολόκληρου χωριού, με άξονα μια γυναίκα που περνά τις ώρες της βουβή σ’ ένα παγκάκι στην πλατεία. Ο Παντελής πήγε κόντρα στο ρεύμα απαξίωσης του χωριού απέναντι στην Ελεονόρα, η οποία είχε κι αυτή μια τραγική οικογενειακή ιστορία πριν καταλήξει στο άδειο παγκάκι και σταδιακά κατάφερε να κερδίσει την εμπιστοσύνη της πριν χωρίσουν οριστικά οι δρόμοι τους.

Η «Ελεονόρα» είναι ένα προσεγμένο και πρωτότυπο αφηγηματικά μυθιστόρημα που με κέρδισε από την πρώτη στιγμή και μου σύστησε ήρωες που θα ήθελα κι εγώ να γνωρίσω στη ζωή μου, γεμάτους αυταπάρνηση, πόνο και ανοιχτές πληγές που θα κλείσουν μόνο όταν φτάσουν στο τέρμα της ιστορίας, χαρίζοντάς μου ποικίλα και έντονα συναισθήματα. Απλό και ταυτόχρονα σύνθετο, καλογραμμένο και ευρηματικό, ανθρώπινο και ρεαλιστικό, είναι μια από τις ιδανικές αναγνωστικές απολαύσεις που αξίζει να γευτεί κανείς.

*Πρώτη δημοσίευση: 29.02.2020 στο vivliokritikes.com