Βρέθηκα στο εργαστήριο της Ελένης Παπανικολάου | inner.gr

Κυριακή, 17 Μαρτίου 2019

“Την Τέχνη, την έχουμε όλοι μας ανάγκη. Μας ανακαλύπτει, αποκαλύπτει και μας εκπαιδεύει”

 

Δε θυμάμαι πόσα χρόνια γνωριζόμαστε με την Ελένη Παπανικολάου. Σίγουρα είναι πολλά. Βρεθήκαμε τυχαία σε ένα χώρο που κι οι δυο αισθανόμασταν πως… περισσεύουμε. Αυτό το αίσθημα μας έφερε κοντά. Μας ένωσε όμως η κοινή ματιά στη ζωή, ο τρόπος αντιμετώπισης καταστάσεων, οι προβληματισμοί, τα όνειρα και φυσικά ο θαυμασμός. Τα συστατικά της φιλίας μας.  

Πρώτη φορά είδα δουλειά της, σε ένα μικρό σημειωματάριο που κουβαλούσε στην τσάντα της. Σκίτσα περίεργα, σύνθετα, μελαγχολικά. Λίγο καιρό αργότερα, της έδωσα να διαβάσει κάποια ποιήματα μου. Μέρες αργότερα μου τα επέστρεψε “ντυμένα” με χρώματα και φιγούρες. Αποτέλεσμα η ποιητική συλλογή “Τα κενά… κι άλλα σκόρπια συναισθήματα”. Στα χρόνια που ακολούθησαν, συνεργαστήκαμε αρκετές φορές. Κι ο θαυμασμός πάντα εκεί, ισχυρός συνδετικός μας κρίκος.

Στην Ελένη Παπανικολάου, αυτό που αγαπώ περισσότερο δεν είναι το ταλέντο της αλλά η δύναμη της να το ακυρώνει κάθε τόσο. Κι ύστερα, αφού φτάσει στο μηδέν, αγωνίζεται να το πάει παρακάτω, να το εξελίξει. Καινούργιες τεχνικές, θέματα, συναισθήματα… μπαίνουν στα έργα της και τους δίνουν μια άλλη προοπτική, διάσταση.

Πάντα στις συναντήσεις μας έρχομαι αντιμέτωπος με αυτή την εξέλιξη. Μικρά χαρτάκια, φωτογραφίες, σχέδια μελλοντικών έργων. Πρώτη φορά όμως, θαύμασα συγκεντρωμένη τη δουλειά της, τον Μάρτιο του 2018 στην πρώτη της ατομική έκθεση ζωγραφικής “Αστικά και άλλα τοπία”. Χαρά, υπερηφάνεια, συγκίνηση τα συναισθήματα μου τότε. Τα ίδια είναι και σήμερα που επισκέπτομαι το εργαστήριο της.

Πίνακες, μισοτελειωμένα έργα, χρώματα, παλέτες, πινέλα, λευκώματα μεγάλων ζωγράφων και φυσικά… καφές και μια ατέλειωτη συζήτηση.

Πώς άρχισες να ασχολείσαι με τη ζωγραφική;

«Από μικρή μου άρεσε να ζωγραφίζω αλλά για τα καλά, μπήκε στη ζωή μου από τα 14 μου  χρόνια και με την παρότρυνση της Καθηγήτριας των Καλλιτεχνικών στο Γυμνάσιο, της κυρίας Αγγελικής Θετταλού. Εκείνη με έσπρωξε σε αυτό το δρόμο και της χρωστώ μεγάλη ευγνωμοσύνη».

Ποια θέματα σε συγκινούν και ποια μηνύματα θέλεις να περάσεις μέσα από τα έργα σου;

«Τα θέματα που με συγκινούν είναι μέσα από ορατά πράγματα όπως χώρος, τοπία, αντικείμενα, μορφές σε συνδυασμό με μη ορατά όπως σκέψεις, χαρακτηριστικά, ψυχολογικά στοιχεία… Φτιάχνοντας συνθέσεις ή “εικόνες”, ώστε να βρω ισορροπίες μέσα από το λόγο της ζωγραφικής με γραμμές, σχήματα και χρώματα ανάλογα τις ανάγκες του κάθε έργου».

Ζεις στην Κυψέλη. Η πρώτη σου ατομική έκθεση είχε τον τίτλο "Αστικά κι άλλα τοπία". Τι ρόλο παίζει το αστικό τοπίο στα έργα σου;

«Ζώντας πολλά χρόνια στην Αθήνα και κυρίως στη Κυψέλη, τόπος αστικός και βιωματικός, με πολλές προσλαμβάνουσες, οπτικές θεάσεις που κάθε φορά ανακαλύπτω κι άλλες, με την δικής της ιστορία από την αριστοκρατική της μορφή με κατοικίες σε στυλ Μπαουχάουζ και Αρτ Νουβώ μέχρι την αστικοποίηση της με την άναρχη δόμηση πολυκατοικιών και τις γειτονιές της που διατηρεί ακόμα φτάνει κανείς να τις παρατηρήσει. Δηλαδή, μια “Κυψέλη” πολυπολιτισμικού τύπου και με τους μετανάστες της τώρα, δίνοντας της πραγματικά ένα ρόλο σημαντικό, με αυτές τις αλληλεπιδράσεις παλιού, μοντέρνου και μεταμοντέρνου είναι αδύνατον να μην παίξει επίσης σημαντικό ρόλο στα έργα μου και στην πρώτη ατομική μου έκθεση!».

 Οι κοινωνικές, οικονομικές, πολιτικές εξελίξεις σε επηρεάζουν; Περνάνε στα έργα σου;

 «Με επηρεάζουν ασφαλώς. Κάθε φορά και με ανάλογη ένταση, περνάνε και στη ζωγραφική μου εκφραστικά!».

Πιστεύεις η ζωγραφική, και γενικότερα η Τέχνη, μπορεί να δώσει απαντήσεις σε σύγχρονους προβληματισμούς;

 «Η Τέχνη πιστεύω είναι αρωγός = χρήσιμη να δώσει απαντήσεις στα προβλήματα του σύγχρονου ανθρώπου, και πάντα ήταν. Γενικότερα την Τέχνη, την έχουμε όλοι μας ανάγκη: μας ανακαλύπτει, αποκαλύπτει και μας εκπαιδεύει».

Εσύ, τι ψάχνεις μέσα από την Τέχνη;

«Να λύσω δικούς μου προβληματισμούς, να  βρω τις ισορροπίες μου και στη συνέχεια, όλα αυτά, να τα επικοινωνήσω».

 Υπάρχουν ζωγράφοι που σε επηρέασαν;

«Οπωσδήποτε με έχουν επηρεάσει ζωγράφοι όπως οι εξπρεσιονιστές, ο Μούνκ, ζωγράφοι της αφαίρεσης κυρίως από ρεύματα της Ανατολής (Ιαπωνική Τέχνη της Ζωγραφικής). Θαυμάζω καλλιτέχνες όπως ο Paul Klee και ο Kandinsky και άλλους».

 Στην Ελλάδα, μπορεί ένας ζωγράφος να ζήσει αποκλειστικά από τη δουλειά του;

 «Τα Εικαστικά στην Ελλάδα ακόμα και σήμερα, δεν χαίρουν ιδιαίτερης προώθησης και  είναι λίγοι οι ζωγράφοι που επιβιώνουν από την τέχνη τους. Οι περισσότεροι  παράλληλα κάνουν άλλες δουλειές προς το ζην... Εδώ ακόμη δεν μπορεί να λειτουργήσει το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης.... Δυστυχώς,  είναι ένα θέμα επίσης σημαντικό για την παιδεία μας, τον πολιτισμό μας».

 Αν έπρεπε να φύγεις στο εξωτερικό, πού θα πήγαινες και γιατί;

 «Θα ήταν πραγματική ευκαιρία για μένα να δω την εικαστική σκηνή εκτός Ελλάδας. Οι δυνατότητες στο εξωτερικό, είναι λίγο καλύτερες, εννοώντας λόγω και της παγκόσμιας κρίσης... Θα πήγαινα Ιταλία, στη Γαλλία που σήμερα, θα αποτελούσε πρόκληση και ενδιαφέρον μέσα στα όσα συμβαίνουν. Άλλη μου επιθυμία είναι η Ιαπωνία, να μάθω πολλά για την τέχνη της ζωγραφικής της».

 Τι ονειρεύεσαι για το μέλλον;

«Να συνεχίζω να παιδεύομαι με τη ζωγραφική μου. Να βρίσκω νέους τρόπους και μέσα  να εκφράζομαι μέσα από αυτήν και να την επικοινωνώ, και σαν συνέχεια, να γεννηθούν καινούργιοι προβληματισμοί».

 Η κουβέντα μας κράτησε ώρες. Πολλές. Βγήκαμε από το εργαστήριο και περπατήσαμε στα γύρω στενά. Κι άλλες κουβέντες. Κι άλλες εικόνες. Σε ευχαριστώ Ελένη για αυτή την βόλτα στον μαγικό σου κόσμο. 

 *Πρώτη δημοσίευση: 21.03.2019 στο inner.gr και στη στήλη Ημερολόγιο