Ψάχνοντας τον Παπαδιαμάντη στην Αθήνα | inner.gr

Κυριακή, 3 Μαρτίου 2019

 

“Εγεννήθην εν Σκιάθω, τη 4 Μαρτίου 1851…   ”

Έτσι αρχίζει ένα σύντομο βιογραφικό που έγραψε ο ίδιος ο Παπαδιαμάντης. Η ημερομηνία γέννησης του μού έδωσε το θέμα για το επόμενο άρθρο. Άρχισα λοιπόν να διαβάζω ξανά για τη ζωή και το έργο του Κοσμοκαλόγερου των ελληνικών γραμμάτων, της “Κορυφής των κορυφών” κατά τον Καβάφη.

Πρώτη φορά ήρθα σε επαφή με το έργο του Παπαδιαμάντη μέσα από τα σχολικά βιβλία. Διηγήματα του όπως Όνειρο στο κύμα, Η Σταχομαζώχτρα κ.ά. αποτέλεσαν την πρώτη γνωριμία. Λίγα χρόνια αργότερα τον λάτρεψα μέσα από την ιστορία της γριάς χήρας Φραγκογιαννούς στη Φόνισσα.

Αυτό που χαρακτήριζε τον Παπαδιαμάντη, είναι ο λιτός τρόπος ζωής του. Δεν επεδίωξε ποτέ τις ανέσεις, ζούσε πάντα σε φτωχικά σπίτια, κέρδιζε το ψωμί του από τις μεταφράσεις που έκανε και τη συνεργασία του με διάφορες εφημερίδες της εποχής. Έφυγε από τη ζωή τον Ιανουάριο του 1911.

Άλλη μια πληροφορία που πήρα από το βιογραφικό του ήταν ότι το 1973 ήρθε στην Αθήνα. Η πληροφορία αυτή μου έδωσε τη συνέχεια του άρθρου. Άρχισα λοιπόν να ψάχνω για τα ίχνη του Παπαδιαμάντη στην Αθήνα. Η έρευνα μου με οδήγησε στον Ναό των Αγίων Αναργύρων στου Ψυρρή.

 Λίγα λεπτά αργότερα περνούσα την πόρτα του Ναού. Εκείνη τη στιγμή ο Αρχιμ. Παντελεήμων τελούσε μνημόσυνο στη μνήμη του. Πλησίασα μια κυρία που καθόταν στην είσοδο. Της είπα ότι ήθελα κάποιες πληροφορίες για την εποχή που ο Παπαδιαμάντης ζούσε εκεί. Εκείνη με οδήγησε στο πίσω μέρος της εκκλησίας. Διασχίσαμε τη μικρή αυλή ώσπου φτάσαμε μπροστά σε μια ξύλινη πόρτα. Στάθηκα και διάβασα τη μαρμάρινη επιγραφή:

“ΕΔΩ ΕΖΗΣΕ ΓΙΑ ΛΙΓΑ ΧΡΟΝΙΑ ΣΤΗ ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ 1880 Ο ΣΚΙΑΘΙΤΗΣ ΜΟΝΑΧΟΣ ΝΗΦΩΝ ΚΑΙ Ο ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ”

Πέρασα την πόρτα. Ένας μικρός διάδρομος. Στον τοίχο ένα πορτραίτο του Παπαδιαμάντη. Προχωρώ και φτάνω στο μικρό του καμαράκι. Κι άλλα πορτραίτα στους τοίχους. Μια ξύλινη σκάλα οδηγούσε στον πάνω όροφο όπου ο Παπαδιαμάντης συνήθιζε να αναπαύεται. Κάθισα μερικά λεπτά και παρατηρούσα τον χώρο τον οποίο κατέκλυζε μια ηρεμία λες και οι τοίχοι είχαν κρατήσει φυλακισμένη την ενέργεια του Σκιαθίτη συγγραφέα. Παρατηρούσα και στο μυαλό μου, προσπαθούσα να πλάσω την εικόνα του Παπαδιαμάντη να εμπνέεται τη Φόνισσα, μεγάλο μέρος της οποίας γράφτηκε κατά την παραμονή του στο Ναό.

Όταν επέστρεψα στον Ναό, συνάντησα τον Αρχιμ. Παντελεήμονα. “Ο Παπαδιαμάντης ήρθε εδώ στις αρχές της δεκαετίας του 1880. Τον φιλοξένησε ο παιδικός του φίλος, ο καλόγερος Νήφων που εργαζόταν ως νεωκόρος του Ναού. Η πρώτη του κατοικία ήταν λίγο πιο πάνω…”, μου είπε. Αφού τον ευχαρίστησα άρχισα να περπατώ στα γύρω στενά ώσπου έφτασα γωνία Τάκη και Αριστοφάνους. Εκεί βρισκόταν το σπίτι του Παπαδιαμάντη το οποίο το εγκατέλειψε λόγω των οικονομικών προβλημάτων που αντιμετώπιζε. Σήμερα το τότε κτίριο δεν σώζεται.

Περπάτησα κι άλλο, ώσπου έφτασα στην οδό Σαρρή, στο σημείο που συναντιέται με την Αγίων Αναργύρων. Ένα ανακαινισμένο κτίριο βρίσκεται σήμερα στη θέση όπου κάποτε βρισκόταν το αγαπημένο στέκι του Παπαδιαμάντη: η μπακαλοταβέρνα του Κεχριμάνη. Σχεδόν τριάντα χρόνια έτρωγε στο συγκεκριμένο μαγαζί και εμπνεόταν το σκηνικό για τα διηγήματα του.

Περπάτησα για λίγο ακόμα στα γύρω στενά κι ύστερα πήρα το δρόμο της επιστροφής.  Η ψυχή μου χαρά που μπόρεσα να μπω, έστω για λίγο, στον κόσμο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, στο κελί του, στους δρόμους που περπάτησε, που μπόρεσα να συνομιλήσω με ανθρώπους που είχαν να μου πουν ιστορίες της τότε εποχής.  Στην ψυχή χαρά και στο μυαλό μια σκέψη: Πόσους θησαυρούς κρύβει αυτή η πόλη;

*Πρώτη δημοσίευση: 04.03.2019 στο inner.gr και στη στήλη Ημερολόγιο