Συνομιλώντας με τον Γιάννη Καλπούζο | συνέντευξη | τοβιβλίο.net

[Συνέντευξη στον Χάρη Γαντζούδη]

Με ιδιαίτερη χαρά και τιμή ο δικτυακός τόπος τοβιβλίο.net υποδέχεται και συνομιλεί με τον συγγραφέα Γιάννη Καλπούζο για τη ζωή και το έργο του.  

Κύριε Καλπούζο σας καλωσορίζω στο δικτυακό τόπο τοβιβλίο.net. Αν σας ζητούσα να περιγράψετε τον εαυτό σας με τρεις λέξεις ποιες θα ήταν αυτές;

Εραστής του λόγου.

Τι είναι η συγγραφή για εσάς και πως προέκυψε στη ζωή σας;

Τυχαία περιστατικά και άνθρωποι με τους οποίους γνωρίστηκα στην πορεία της ζωής με βοήθησαν να ανακαλύψω το ταλέντο μου στη γραφή και να γιγαντωθεί η έλξη που ασκούσε παλαιόθεν πάνω μου ο λόγος. Ακολούθησαν χρόνια άσκησης και μαθητείας, απογοητεύσεις, κάποια επιτυχημένα βήματα, πείσμα κόντρα στη συντεχνιακή πρακτική πολλών από όσους ασχολούνται με το βιβλίο και πολλή δουλειά, ενώ κατάφερα να χαλιναγωγήσω το ανυπόμονο και το απειθάρχητο του χαρακτήρα μου. Εν τέλει από το 2002 αφιερώθηκα στη γραφή και πλέον αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μου. Γενικότερα η συγγραφή σηματοδοτεί για μένα το αποτύπωμα της ψυχής και του λογισμού μου στην ποίηση και τη λογοτεχνία, με τη γλώσσα ως πρώτο μέλημά μου.

Την εμφάνισή σας στη λογοτεχνία την κάνατε το 2000 με την ποιητική συλλογή «Το νερό των ονείρων» και με το μυθιστόρημα «Μεθυσμένος δρόμος». Μιλήστε μας λίγο για αυτά τα πρώτα βήματα.

Ήταν η εποχή που κάποιοι φίλοι με παρακίνησαν και αποφάσισα να πειραματιστώ με την πεζογραφία, αφού μέχρι τότε ασχολιόμουν κυρίως με το στίχο για τραγούδια. Βρέθηκα σ’ έναν τελείως διαφορετικό χώρο ως προς το αντικείμενο αλλά και τις νοοτροπίες όσων κινούνται περί αυτόν. Πρόκειται για πρωτόλεια κείμενα, τα οποία ωστόσο λειτούργησαν ως εφαλτήριο και κίνητρο να ασχοληθώ πολύ πιο σοβαρά με την λογοτεχνία και την ποίηση.

Από τότε μέχρι σήμερα έχετε αρκετούς τίτλους στο ενεργητικό σας και μάλιστα με ιδιαίτερη επιτυχία. Υψηλές πωλήσεις, λογοτεχνικά βραβεία, διακρίσεις. Φανταζόσασταν αυτή την εξέλιξη;

Η φτιαξιά μου είναι τέτοια που δίνομαι ολόψυχα και με δημιουργικό πείσμα σε ό,τι καταπιάνομαι, χωρίς να φείδομαι κόπου και προσπάθειας. Στόχος μου ήταν το καλύτερο αποτέλεσμα, χωρίς να με απασχολεί τίποτε άλλο κατά το στάδιο της γραφής. Ολοκληρώνοντας τη συγγραφή είχα την προσδοκία να φτάσει το εκάστοτε βιβλίο μου σε όσο το δυνατόν περισσότερους αναγνώστες. Κάνοντας τα πρώτα μου βήματα στην πεζογραφία, διαπίστωσα πόσο δύσκολο είναι να φτάσουν τα κείμενα ενός νέου συγγραφέα στο αναγνωστικό κοινό. Αποφάσισα τότε να βρεθώ κοντά στους αναγνώστες επειδή πίστευα ότι μπορεί να τους αγγίξει η δουλειά μου. Μέχρι να αποσπάσει το Ιμαρέτ το Βραβείο Αναγνωστών, είχα πραγματοποιήσει σαράντα πέντε παρουσιάσεις σε διάφορες πόλεις. Οι αναγνώστες πήραν από το χέρι αυτό το βιβλίο σαν μικρό παιδί και το οδήγησαν στην επιτυχία, δίνοντας πλέον την ευκαιρία και στα μετέπειτα βιβλία μου να διαγωνίζονται στην ψυχή και το λογισμό τους.

Πρόσφατα κυκλοφόρησε το βιβλίο σας «Ό,τι αγαπώ είναι δικό σου». Μιλήστε μας λίγο για την υπόθεσή του. Ποια η αφορμή για τη συγγραφή του και ποιο το μήνυμα που θέλετε να περάσετε στους αναγνώστες;

Πραγματεύεται το μεγαλείο του έρωτα και συγχρόνως, μέσα από τα πρόσωπα και την πολυπλοκότητα των σχέσεων, απεικονίζεται η σύγχρονη Ελλάδα, ενίοτε με παιγνιώδες και έντονα σαρκαστικό ύφος, ενώ στις τελευταίες σελίδες πολλά από όσα συμβαίνουν στο βιβλίο, καθώς και οι ήρωες, κτίζουν σαν κομμάτι του παζλ μια αλληγορία για τις επιπτώσεις του εμφυλίου πολέμου στην Ελληνική κοινωνία.

Παράλληλα το μυθιστόρημα πραγματεύεται θέματα όπως οι τόσο ξεχωριστές πορείες των ανθρώπων την ίδια στιγμή, η αξία της ατομικής καλλιέργειας της ψυχής και του πνεύματος, πόσο το συναίσθημα επηρεάζει τη λογική, πόσο τα κρίματα των προηγούμενων γενιών βασανίζουν τις επόμενες και πολλά άλλα. Όλα αυτά αποτελούν και μηνύματα.

Όσον αφορά την αφορμή είναι η ίδια η ζωή, η πατρίδα μας, η ιστορία μας, ο γενέθλιος τόπος μου και φυσικά ο έρωτας και η αγάπη, που μέσα σε μια κοινωνία η οποία χαρακτηρίζεται από τον εγωκεντρισμό και την ιδιοτέλεια, έρχονται να μεταλλάξουν το «δικό μου» και να το κάνουν «δικό σου», εξού και ο τίτλος : «Ό,τι αγαπώ είναι δικό σου».

Γενικότερα η συγγραφή σηματοδοτεί για μένα το αποτύπωμα της ψυχής και του λογισμού μου στην ποίηση και τη λογοτεχνία, με τη γλώσσα ως πρώτο μέλημά μου.

Από τη στιγμή που μια ιδέα θα «τρυπώσει» στο μυαλό σας, πόσο εύκολο είναι να την ολοκληρώσετε; Ποιο κομμάτι της συγγραφής απολαμβάνετε περισσότερο και ποιο λιγότερο;

Απαιτείται αυστηρή πειθαρχία και ατέλειωτες ώρες δουλειάς. Τίποτε δεν γίνεται χωρίς δυσκολία και πολύ κόπο. Η ανάπτυξη της μυθοπλασίας με τρόπο ώστε να κεντρίζει και να κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη, καθώς και το πώς θα αποδοθεί γλωσσικά το αφηγηματικό μέρος με γοητεύουν περισσότερο, ενώ λιγότερο απολαμβάνω τους διαλόγους.

Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σας συγγραφείς; Υπάρχει κάποιος που να έχει επηρεάσει το λογοτεχνικό σας ύφος;

Συγκεκριμένος συγγραφέας δεν με επηρέασε. Βεβαίως στο πλαίσιο της άσκησης και της μαθητείας μου, η οποία δεν σταματά ποτέ, με βοήθησαν πάμπολλα βιβλία, όχι μόνο λογοτεχνικά, και πολλοί συγγραφείς. Όμως πάσχισα να χαράξω τον προσωπικό μου δρόμο, να δώσω το δικό μου στίγμα και να μην πατήσω στ’ αχνάρια άλλων. Πολλοί είναι οι αγαπημένοι μου συγγραφείς. Ενδεικτικά αναφέρω τους Γκάτσο, Ελύτη, Καραγάτση, Άντριτς, Σκαρίμπα, Ροΐδη, Μπαλζάκ, Μαρκές, Τολστόι, Ντοστογιέφσκι, Πεσόα, Άιν Ραντ, Σουκρί, Καββαδία, Στάιμπεκ και δεκάδες άλλοι.

Πώς βλέπετε τα πράγματα στην λογοτεχνία; Υπάρχουν κάποιοι νέοι συγγραφείς που ξεχωρίζετε;

Είμαστε μικρός τόπος, η γλώσσα μας περιορίζεται στην Ελλάδα και στην Κύπρο, και στους Έλληνες του εξωτερικού, οι οποίοι δεν έχουν εύκολη πρόσβαση στο ελληνικό βιβλίο, ενώ σε ποσόστωση διαβάζουμε πολύ λιγότερο σε σχέση με άλλους λαούς της Ευρώπης ή της Αμερικής. Σε όλα αυτά ήρθε να προστεθεί η οικονομική κρίση και επιπλέον η απόφαση της πολιτείας να καταργήσει την ενιαία τιμή στο βιβλίο, ενέργεια η οποία στο κοντινό μέλλον θα επιφέρει δεινό πλήγμα στο ίδιο το ελληνικό βιβλίο, στους εκδοτικούς οίκους και στα βιβλιοπωλεία, καθώς και στους Έλληνες συγγραφείς και ιδιαίτερα στους νέους. Από τους νέους ποιητές ξεχωρίζω τον Ηλία Σεφερλή και την Ιωάννα Χρήστου. Για πεζογράφους δεν είμαι σε θέση να σας απαντήσω, καθώς οι επίμονες και μακρόχρονες έρευνές μου δεν μου επέτρεψαν να παρακολουθώ τις νέες εκδόσεις.

Εκτός από συγγραφέας είστε και στιχουργός καθώς έχετε υπογράψει αρκετά τραγούδια για καλλιτέχνες όπως η Γλυκερία, η Ελένη Πέτα, ο Ορφέας Περίδης κ.α. Προσεγγίζετε διαφορετικά ένα θέμα όταν πρόκειται για στίχο από ότι για ένα βιβλίο;

Είναι τελείως διαφορετικός το τρόπος γραφής και φυσικά απαιτούν εντελώς διαφορετική προσέγγιση. Στο μυθιστόρημα κτίζεις έναν ολόκληρο κόσμο, πλοκή, δράση, χαρακτήρες, καταχωρείς εκτενείς περιγραφές και τόσα άλλα. Ο στίχος για τραγούδι έχει αυστηρή δομή, πρέπει να διηγηθείς συνήθως σε τρία τετράστιχα μια συναισθηματική κατάσταση ή μια ιστορία, να επικεντρώσεις το θέμα σου στο ρεφρέν με μια δυνατή φράση, να χρησιμοποιήσεις ομοιοκαταληξίες, τους ίδιους τονισμούς στα κουπλέ κ.λπ.

Αλλιώς προσεγγίζεις το ένα κι αλλιώς το άλλο. Άλλη η έκταση, άλλη η δομή, άλλη η λειτουργία, δεν μπορούν να συγκριθούν.

Πώς περνάτε τον ελεύθερο χρόνο σας;

Διαβάζω, συζητώ με φίλους, όποτε μου δίνεται η ευκαιρία ταξιδεύω, μένω μόνος και διαλογίζομαι, βγαίνω στην πόλη και περπατώντας παρατηρώ τον κόσμο και τα κτίρια, πάω στο θέατρο και τον κινηματογράφο και σπανιότερα σε κάποια μουσική σκηνή.

Ποια είναι τα επόμενα σχέδιά σας;

Μια από τις πολλές ομορφιές της γραφής είναι για τον συγγραφέα η ανεύρεση του επόμενου βήματος. Αναμένω να εκπλαγώ, να βρεθώ μπροστά στο αναπάντεχο κάλεσμα της έμπνευσης, στην ιδέα που θα με συνεπάρει και θα με καθηλώσει στο γραφείο μου επί μακρόν. Βέβαια εδώ και καιρό ερευνώ για ένα θέμα, όμως όλα μπορούν ν’ αλλάξουν στην πορεία, οπότε είναι πολύ νωρίς να ανακοινώσω οτιδήποτε. Σίγουρα όμως μπορώ να υποσχεθώ, ανεξάρτητα από το θέμα, ότι θα μοχθήσω με όσες δυνάμεις διαθέτω για το καλύτερο αποτέλεσμα.

*Η συνέντευξη που μου παραχώρησε ο συγγραφέας Γιάννης Καλπούζος δημοσιεύτηκε στον ιστότοπο τοβιβλίο.net στις 23.04.2014