Χάρης Γαντζούδης: "Οι άνθρωποι που δέχτηκαν να συνομιλήσουμε ήρθαν με διάθεση να μοιραστούν πράγματα" | Συνέντευξη

Δημοσιεύτηκε στο blog "Open Mind" η συνέντευξη που παραχώρησα στην Αλεξία Βλάρα με αφορμή την κυκλοφορία των βιβλίων "Οι πρώτες σελίδες" και "Συναντήσεις Στην Πόλη".

***

Με βλέμμα στραμμένο πάντα στον άνθρωπο και με γραφή που σέβεται τη σιωπή όσο και τον λόγο, ο Χάρης Γαντζούδης μάς συστήνεται ταυτόχρονα ως συνομιλητής και ως αφηγητής. Στο βιβλίο Συναντήσεις στην πόλη, συγκεντρώνει πολύτιμες κουβέντες με καλλιτέχνες, δημιουργούς και ανθρώπους της τέχνης, που μοιράστηκαν μαζί του ιστορίες, αναμνήσεις και σκέψεις με ειλικρίνεια και τρυφερότητα. Στις Πρώτες σελίδες, επανέρχεται στη δική του λογοτεχνική φωνή, αναθεωρεί και ανασυνθέτει αφηγήσεις που αγγίζουν τις εύθραυστες περιοχές της ψυχής. Μέσα από τη συνέντευξη που ακολουθεί, ο ίδιος μιλά για τη σκοτεινή πλευρά της ανθρώπινης ύπαρξης, τη δύναμη της εμπιστοσύνης σε μια συνέντευξη, και για το πώς η αγάπη για τις λέξεις παραμένει το μόνο σταθερό του σημείο.

Οι “Συναντήσεις” καταγράφουν μια διαδρομή γεμάτη ανθρώπους και ιστορίες. Ποια συνέντευξη σε στιγμάτισε περισσότερο και γιατί;

«Δεν μπορώ να ξεχωρίσω κάποια “Συνάντηση”. Όλες μου έδωσαν, μου έμαθαν και μου άφησαν κάποια ιδιαίτερη ανάμνηση. Πάντα μου έρχεται στο μυαλό η συνάντησή μου με τον ποιητή Γιώργο Χρονά. Ήταν η πρώτη συνέντευξη και το άγχος μου, η αναδρομή του ποιητή στα παιδικά του χρόνια, οι ιστορίες για τη Γώγου, τον Ταχτσή, τον Τσαρούχη, ήταν πράγματα που τότε με είχαν συγκλονίσει. Κάπως έτσι κύλισαν και οι επόμενες “Συναντήσεις”, γεμάτες ιστορίες, αλήθειες και σημαντικές στιγμές ξεχωριστών ανθρώπων».      

Υπήρξαν απαντήσεις που σε εξέπληξαν ή σου άλλαξαν τον τρόπο που βλέπεις τον εκάστοτε καλλιτέχνη;

«Αυτό συνέβη σχεδόν σε όλες τις “Συναντήσεις”. Οι άνθρωποι που δέχτηκαν να συνομιλήσουμε ήρθαν με διάθεση να μοιραστούν πράγματα. Γεγονός που έφερε στην επιφάνεια ιστορίες που αγνοούσα, άγνωστες πλευρές της προσωπικότητας αυτών των καλλιτεχνών, ειλικρινείς απαντήσεις, συναισθήματα. Όλα αυτά και με εξέπληξαν, αλλά και πρόσθεσαν κάτι στην εικόνα που είχα μέχρι εκείνη τη στιγμή για τον εκάστοτε καλλιτέχνη».   

Το γεγονός ότι σε «καλοδέχτηκαν χωρίς να σε ξέρουν» δημιουργεί μια ατμόσφαιρα εμπιστοσύνης. Πώς χτίζεις αυτό το κλίμα όταν ξεκινάς μια συνέντευξη;

«Νομίζω δεν έχω ξεκάθαρη απάντηση σε αυτό. Ίσως το γεγονός ότι πλησίασα αυτούς τους ανθρώπους με μόνο κίνητρο την εκτίμηση και τον θαυμασμό και όχι με διάθεση να κάνουμε μια συνέντευξη, αλλά να κάτσουμε σε ένα τραπέζι και να μιλήσουμε για ό,τι συμβαίνει. Χωρίς να θέλω να εκμαιεύσω ειδήσεις ή να στρέψω τη συζήτηση σε περίεργα μονοπάτια. Όποιος διαβάσει αυτές τις συνεντεύξεις θα καταλάβει τι εννοώ. Ίσως, λοιπόν, το γεγονός αυτό να δημιουργούσε από πολύ νωρίς αυτό το κλίμα εμπιστοσύνης που έκανε τους συνομιλητές μου να ανοιχτούν και να μοιραστούν ουσιαστικά πράγματα».         

Οι συνεντεύξεις έγιναν με αφορμή μια στήλη στο διαδίκτυο. Τι σε ώθησε να τις μεταφέρεις στη μορφή βιβλίου;

«Αυτό ξεκίνησε από μια συζήτηση που είχα με τον εκδότη Χρήστο Κουλαξίζη. Τα τελευταία χρόνια αυτή η στήλη δεν υπάρχει στο διαδίκτυο. Μαζί της, λοιπόν, χάθηκαν και αυτές οι συνεντεύξεις. Ο Χρήστος είχε την ιδέα να τις κάνουμε βιβλίο. Σύντομα ξεκινήσαμε να δουλεύουμε πάνω σε αυτό και τώρα έχουμε την κυκλοφορία του βιβλίου “Συναντήσεις Στην Πόλη”. Είμαι πολύ χαρούμενος με αυτήν την κυκλοφορία. Πιστεύω πως σε αυτό το βιβλίο κρύβονται ιστορίες και στιγμές ανθρώπων που αξίζει να διαβαστούν, αλλά και απαντήσεις που μπορούν να εμπνεύσουν, προς πολλές κατευθύνσεις, άλλους ανθρώπους που το έχουν ανάγκη».

Στην εποχή της ταχύτητας και των memes, τι ρόλο πιστεύεις πως μπορεί να έχει ακόμα η ουσιαστική συνέντευξη στην πολιτιστική συνείδηση;

«Ελπίζω κάθε ουσιαστικό πράγμα να βρίσκει τη θέση του στην εποχή που περιγράφετε. Αυτός είναι και ο λόγος που, μαζί με τις “Ανεξάρτητες Εκδόσεις Γλαρόλυκοι”, αποφασίσαμε να κυκλοφορήσουμε αυτό το βιβλίο». 

Οι ιστορίες σου αγγίζουν συναισθηματικά όρια και ψυχικά τοπία που συχνά αποφεύγουμε να κοιτάξουμε. Τι σε ωθεί να γράφεις για τη σκοτεινή πλευρά του ανθρώπου;

«Νομίζω δεν υπάρχει λογοτεχνικός ήρωας χωρίς “σκοτάδια”, προβλήματα, εμπόδια. Όταν διαβάζω μια ιστορία, με ενδιαφέρει να κάνω αυτό το ταξίδι με τον ήρωα. Να τον ακολουθήσω σε όλη τη διαδρομή του. Από το σκοτάδι στο φως. Καμιά φορά και το αντίθετο. Το ίδιο πράγμα με ενδιαφέρει και όταν γράφω μια ιστορία. Υπάρχει άνθρωπος χωρίς “σκοτεινή πλευρά”; Πώς, λοιπόν, να γράψω για κάτι που δεν υπάρχει ή που δεν το ξέρω;»

Η συλλογή είναι αναθεωρημένη και επαυξημένη. Ποια ανάγκη σε οδήγησε να επιστρέψεις σε αυτό το υλικό δέκα και πλέον χρόνια μετά;

«Η ανάγκη να δώσω μια δεύτερη ευκαιρία σε αυτές τις ιστορίες. Να τις δουλέψω ξανά. Να τις διαβάσουν περισσότεροι άνθρωποι. Να συμπεριλάβω σε αυτή τη νέα έκδοση και όσες, για κάποιον λόγο τότε, είχαν μείνει εκτός. Είμαι χαρούμενος που αυτό, το πρώτο μου βιβλίο που για εμένα είναι η αρχή μου στον χώρο της λογοτεχνίας, κυκλοφορεί ξανά από τις “Ανεξάρτητες Εκδόσεις Γλαρόλυκοι”. Είναι ένας εκδοτικός οίκος που με κάνει να αισθάνομαι ασφάλεια και εύχομαι η συνεργασία μας να συνεχιστεί με καινούργια βιβλία αλλά και με βιβλία μου από το παρελθόν».   

Υπάρχει κάποια ιστορία από το βιβλίο που τη θεωρείς “καθρέφτη” σου; Ή που σε τρόμαξε γράφοντάς την;

«Σε όλες τις ιστορίες υπάρχουν κομμάτια μου, κάτι δικό μου. Δεν μπορώ να γράψω για πράγματα που δεν ξέρω ή που δεν μπορώ να καταλάβω. Φυσικά, στη συνέχεια μπαίνει η φαντασία και οδηγεί τα πράγματα αλλού».

Από τις “Συναντήσεις” έως τις “Πρώτες σελίδες”, παρατηρεί κανείς μια σταθερή αγάπη για την αφήγηση της ανθρώπινης συνθήκης. Πώς παντρεύονται μέσα σου ο δημοσιογράφος και ο συγγραφέας;

«Μέσα μου δεν υπάρχει καμία από τις δυο ιδιότητες που αναφέρατε παρά μόνο η  αγάπη μου για τις λέξεις».

Αν έπρεπε να συνοψίσεις τι σε συνδέει με κάθε ένα από αυτά τα δύο βιβλία με μία λέξη, ποιες θα διάλεγες και γιατί;

«“Οι πρώτες σελίδες” αρχή.

“Συναντήσεις Στην Πόλη” ζωές.

Νομίζω όποια επεξήγηση είναι περιττή».

Της Αλεξίας Βλάρα, 04/05/2025 

*Πρώτη δημοσίευση: 04.05.2025 στο Open Mind (https://theatromusicbooks.blogspot.com/2025/05/blog-post_94.html?fbclid=IwY2xjawKGk9FleHRuA2FlbQIxMQBicmlkETBMQVN0a2JVOFFkc1R4YU5ZAR6xjKP4o7lobQ-RKbmQpDQZDVxwovFJXfRdCab4Jqh_LPhQJ86XItoSN-P4dg_aem_5yGqbIvO-7zVcvKnfZFbXg)